Petróglifos do Coto do Corno I GA36045027 (Cedeira)

Localización

(Ver en Google Maps)

Na ladeira leste de Monte Penide, contra o nacente, encontramos este conxunto de gravados situado en dúas rochas diferentes que imos describir a continuación.

Para chegar a eles abonda con seguir unha liña de media tensión que atravesa a montaña, ao norte das dúas liñas de alta tensión que pasan sobre o castro de Negros.

O poste que nos servirá de referencia é no que se bifurcan dúas liñas diferentes: a que continúa en liña recta descendendo cara a Cedeira e a que se desvía cara a Negros.

Ao pé deste poste atopamos os tres motivos rupestres pertencentes aos Petróglifos do Coto do Corno II, e a uns trinta metros cara ao leste están os gravados que nos ocupan neste artigo.

Descrición

Pedra 1

Rocha a rentes do chan con lixeiro alombamento na zona central. Os gravados están repartidos por toda a súa superficie con variados motivos.

Comezaremos a descrición dende o gravadocircular situado máis ao leste e de maior tamaño.

Motivo 1

Combinación de círculos concéntricos. Mide uns 70 cm de diámetro e consta de 7 circunferencias concéntricas, cunha cova central. Ao redor desta cova central poden observarse varias coviñas de menor tamaño. Dende un lateral desta cova central parte unha liña de saída cara ao oeste, percorrendo a parte central da rocha.

Este motivo ocupa unha zona concreta da rocha, caracterizada pola maior pendente do lugar que ocupa e a diaclasa que a separa da figura acaroada a ela.

É curioso observar como esta diaclasa non marca o límite dos círuclos, senón que o máis exterior deles sobrepásaaa un pouco.

Tamén resulta curioso observar como a liña de saída caracteristica de moitas das combinacións ciruclares dos gravados rupestres, non parte da cova central, senón dun lateral desta; unha liña que remata na parte superior da rocha formando unha gran coviña.

Motivo 2

Ao carón do anterior, separada por unha diaclasa da propia rocha, encóntrase outra figura circular formada por un só círculo, con numerosas coviñas no seu interior. Da parte inferior do círculo saen varias liñas rectas curtas que rematan no bordo da rocha.  Neste momento apenas é perceptíbel a simple vista, mesmo nesta imaxe que ofrecemos aproveitando todo posíbel a luz rasante solar do amencer, vese con dificultade.

Motivo 3

A carón da liña que sae do gran conxunto circular, atopamos unha figurra oval cunhas once coviñas no seu interior. Do extremo oeste sae unha liña que discorrendo en curva vai rematar tamén noutra coviña de gran tamaño e maior profundidade ca as demais desta rocha.

Esta figura oval está situada na parte máis alombada da pedra.

Motivo 4

O gravado do motivo 3 está conectado con outra figura circular de menor tamaño, con forma de semicírculo e un suco recto cerrándoa diametralmente.

Motivo 5

Rematando esta rocha na súa caída oeste presenta un círculo cunha coviña na súa parte superior.

Pedra 2

Está situada ao carón da pedra 1, na súa zona sur. Ten forma alongada e  plana cunha lixeira inclinación superficial e unha posterior caída en desnivel de 50 cm cara ao leste.

Motivo 1

Dous círculos simples acaroados.

Estes círuclos están situados entre dous gravados naviculares.

Estes gravados naviculares están orientados perpendicularmente entre si. Un deles con orientación leste-oeste e o outro con orientación norte-sur.

Ambos os dous naviculares presentan os pequenos rebaixes caracteríticos dos extremos.

En monte Penide existe só outro lugar en que se gravasen estas figuras naviculares, que está no outro lado da montaña, na vertente occidental, no conxunto de gravados da Porteliña.

Non se pode descartar que na montaña houbese máis, porque case todos os lugares con rochas foron traballados polos canteiros para a extracción de pedra. De feito os 15 xacigos de petróglifos que conservamos na actualidade son unha parte pequena de todo o que exisitiu e se perdeu.

Motivo 2

Figura dun cervo. Adiviñar un cervo na seguinte imaxe é bastante dicicultoso, mais así é como mellor se puido captar durante o día despois de numerosos intentos a diferentes horas.

Trátase do único gravado animal do que temos constancia en monte Penide. Hay evidencias testemuñais da posíbel existencia doutro cérvido no lugar da Porteliña, un pouco máis abaixo da laxe de gravados que se coñece na actualidade. A densa vexetación existente decote impediría a súa observación e constatación na actualidade.

É de trazado bastante esquemático, coma en moitos destes motivos dos nosos petróglifos galaicos.

Está formado por dúas liñas paralelas que van marcando a contorna da súa silueta dende as patas traseiras ata pechárense xuntas na cabeza.

Sobre a cabeza elévanse dúas cornamentas de gran tamaño en proporción ao corpo, con algunhas ramificacións nos extremos.

Asociado a este cérvido, separado uns 50 cm ao sur deste gravado, atopamos un círculo simple. Está situado á altura da cabeza do cervo, fronte a el.

Este tipo de asociación atopámola moi semellante á que existe no veciño concello de Vigo, no Petróglifo das Millaradas en Matamá (Vigo).

Estado de conservación

O desgaste destas dúas rochas é moi considerábel. As figuras cada vez percíbense con maior dificultade.

Estamos asistindo aos últimos momentos de existencia dalgúns destes gravados.

A abrasión producida por elementos atmosféricos como a chuvia ácida, a acción do lume en anos anteriores, os liques, a acción humana camiñando sobre eles ou empregando utensilios de marcado agresivos co trazo dos gravados; todo isto sumado fai que estes petróglifos estean desaparecendo a unha velocidade cada vez máis acelerada.

Valoración final

Estamos ante o grupo de gravados máis importante da vertente nacente da montaña.

Son os restos conservados dunha pedreira que os canteiros fixeron neste lugar de Coto do Corno, agredidos posteriormente pola colocación de torres de alta tensión.

Estamos a tempo de conservar en mellores condicións o pouco e valioso que nos queda.

Noutros lugares como Tourón, o entendemento entre as adminsitracións e a comunidade de montes conseguiu que hoxe sexa un referente en Galiza para a conservación de espazos naturais e arqueolóxicos.

É incomprensíbel que sendo monte Penide un dos máis importantes referentes arqueolóxicos de Galiza, sen punto de comparación polas súas características con outros que si foron máis atendidos, se atope en tal estado de avandono e desleixo por parte das distintas entidades (políticas e sociais) implicadas e corresponsábeis na súa conservación e posta en valor.

Non se entende a falta de compromiso das propias comunidades de montes destas parroquias na preservación adecuada de todo este patrimonio que está situado nos seus ámbitos de actuación e intervención, tal como están facendo outras comunidades doutros concellos.

Non se entende a estas alturas a falta de entendemento tan grave e lesiva para o patrimonio colectivo de todos os redondelán entre a administración local e as comunidades de montes, cando entre todos podiamos facer de Redondela un referente único en toda Galiza, pola paisaxe única que se domina dende monte Penide, con toda a ría de Vigo aos nosos pés, as panorámicas sobre a vila e todo o val do Maceiras. O paseo por todos os momentos máis importantes da nosa prehistoria (Neolítoco, Idade do Bronce e Idade do Ferro) reunidos nun mesmo lugar, fácil de acceder e transitar. Non hai outro lugar en toda Galiza que reúna estas características paisaxísticas e históricas tan destacadas.

Máis información

Galería de imaxes

Navegadores GPS

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit, e despois > Menú Herramientas>Conversor de paquetes).

Petróglifos do Coto do Corno II GA36045028 (Cedeira)

Localización

(Ver en Google Maps)

Na ladeira leste de Monte Penide, contra o nacente, encontramos este rico conxunto de gravados que imos describir a continuación.

Para chegar a eles abonda con seguir unha liña de media tensión que atravesa a montaña, ao norte das dúas liñas de alta tensión que pasan sobre o castro de Negros.

O poste que nos servirá de referencia é no que se bifurcan dúas liñas diferentes: a que continúa en liña recta cara a Cedeira e a que se desvía cara a Negros.

Ao pé deste poste atopamos os tres motivos rupestres pertencentes a esta catalogación e a uns vinte metros cara ao leste están o resto dos gravados.

Descrición

Pedra 1

Está situada ao pé da torre electrica, xa partida polos canteiros, coserva unha forma cuadrangular, plana, e sobresae uns 50 cm sobre o solo. Nela atopamos tres gravados.

Gravado 1

Presenta dous círculos concéntricos, cun diámetro de 29 cm. No centro dos círculos hai 9 coviñas. O círculo interior prolóngase cara ao exterior cun trazo lonxitudinal que chega ao borda da rocha, en dirección sur.

Gravado 2

Atópase a uns 34 cm dos círculos, cara ao norte. Está constituído por 7 coviñas que forman un círculo, cun diámetro de 15 cm.

Gravado 3

Está situado a uns 60 cm cara ao norte do anteior. Consiste nunha coviña duns 13 cm de diámetro.

Pedra 2

Está situada a uns 2 m da anteri0r pedra cara ao norte. Vemos unha rocha sobresaínte, redondeada e partida, que presenta o gravado na súa parte superior.

É unha figura irregular formada por trazos pseudoovais fechados de distintos tamaños. No seu interior hai varios gupos de coviñas. Destas figuras saen outros trazos en distintas direccións, que se van bifurcando pola rocha.

Pedra 3

Localízase ao lado da anterior, en dirección norte. Ten forma prominente sobre o chan, coma a anterior e presenta os gravados na súa parte superior.

Pódense observar dous círculos concéntricos, duns 45 cm de diámetro, con multitude de coviñas no interior de ambos os círculos. A figura está incompleta debido aos traballos de cantería que se desenvolveron nesta zona.

Estado de conservación

Os traballos de cantería alteraron moito toda esta zona. A maleza é abundante e invade as pedras gravadas.

Por outra parte a m oderna instalación da torre de media tensión xusto ao seu lado provocou numeroso cascallo ao redor das rochas gravadas que alteran tamén a propia zona.

Non hai información ningunha no lugar sobre a presenza destes gravados.

Valoración final

Monte Penide está sufrindo e padecendo nos últimos anos unha agresiva presión sobre toda a montaña: a invasión cada vez máis numerosa de edificacións, nunha evolución vertixinosa dende hai máis de corenta naos; a construción de vieiros, camiños, pistas, estradas asfaltadas, sen control suficiente nin ordenación ningunha; a condución de servizos como a telefonía e a electricidade, abrindo gavias sen control (a Mámoa do Rei prsenta un poste da compañía de telefonos sobre o seu túmulo), abrindo devasas baixo os cableados de alta e media tensión (arrasando as mámoas que caeron no seu paso); chantando postes e torretas sen control ningún sobre os xacementos ou moi preto deles (coma neste caso) lévanos a temer que estamos asistindo ao final dun patrimonio que se conservou con poucas alteracións durante os últimos milleiros de anos.

Podemos asegurar sen temor a trabucarnos que se leva destruído máis patrimonio en Monte Penide durante os poucos anos de democracia na que vivimos que nos cinco mil anos anteriores.

Hoxe en día, que é cando máis protección legal existe sobre a nosa arqueoloxía, é cando máis xacementos son agredidos e desaparecen. Administracións e comunidades de montes son as máis directamente implicadas na responsabilidade de conservar todo este patrimonio e dalo a coñecer adecuadamente á cidadanía.

Máis información

Galería de imaxes

Navegadores GPS

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit, e despois > Menú Herramientas>Conversor de paquetes).